Денсаулық – баршаға ортақ мәселе 

Сауалдар – депутат белсенділігінің айқын көрінісі. Олар өмірдің сан түрлі қырларын қамтып, шешілуі тиісті мәселелерді Үкіметтің алдына қойып жатады. Төменде сондай сауалдың бірнешеуіне тоқталып өтпекпіз. Оларда негізінен балалардың құқы мен бостандығының сақталу мәселелері қарастырылған. Депутат Зағипа Балиеваның Үкімет басшысына жолдаған, 20 шақты депутат қолдап қол қойған сауалы балалар вакцинасы мәселесіне қатысты. «Вакцина – жұқпалы ауруларға қарсы алдын алудың ең сенімді әдісі. Қазақстанда вакцинация 21 түрлі жұқпалы ауруға қарсы те­гін егіледі. Алдын алу екпелерімен жыл сайын 5 млн адам қамтылады, оның 1,2 миллионы – балалар», дейді депутат. Республикалық бюджеттен осы жұмысқа жыл сайын қомақты қаржы бө­лінуде. 2016 жылы ол 24 млрд тең­геден астам болса, 2017 жылға 30 млрд тең­геден артық жоспарланған. Алайда, соң­ғы 10 жылда вакцинациядан бас тарт­қан адамдардың саны 8239-ға жет­ті, дей келіп, депутат оның негізгі се­бептеріне тоқталады. Олардың 44,7 пайы­зы, яғни 3686 адам жеке себеппен, 7,8 пайызы (646) адам вакцинаға сен­бейтіндіктен, 6,2 пайызы (511) адам БАҚ-тан алынған жағымсыз ақпарат сал­дарынан әлгі екпелерді салдырудан бас­ тартқан. Осыған байланысты З.Балиева Үкіметтен вакцинаның сапасына жіті көңіл бөлуді сұрайды. «Вакциналарды са­тып алуды ешқандай конкурстық не­гіз­бен жүргізбей, Денсаулық сақтаудың бү­кіл­әлемдік ұйымы (ЮНИСЕФ) ұсы­н­­ған, сертификатталған өндіруші зау­­ыттардан ғана тікелей сатып алу қ­а­­­жет», дейді депутат. Сондықтан, вак­­­цинация сатып алу ережелеріне, Ден­­саулық сақтау министрінің ек­пе­лер­дің көрсеткіштері мен қарсы көр­се­тілімдерін реттейтін бұйрығына өз­герістер енгізу қажет. Депутат Ирина Аронова осы сауал­ды қолдай келіп, оны мектептегі та­мақ­та­нуға, мектеп жабдықтарына, мектеп ги­гиенасына, спорт киімі мен басқа да мәселелерге қатысты санитарлық нор­малар мен ережелерді және стандарт­тар­ды қайта қарау қажеттігін айтумен толықтырды. «Бұл – аз шығын емес, бі­рақ балалар денсаулығына үнем­деу­дің қажеті жоқ», дейді депутат. Депутат Геннадий Шиповских жетім балалар мәселесіне назар аударған сауалын жолдады. «Жетім және ата-ананың қам­­қорлығынсыз қалған балалардың жағ­дайы көпшілікті толғандыруда. Атал­ғ­ан санаттағы балалар тәрбиесіне ұлт мүддесі тұрғысынан көңіл бөлу, олар­ды тұлғалық қа­лыптастыру мәселесі – бүгінгі күн талабы. «Жетім көр­сең, жебей жүр» деген дана баба­ларымыз жетім-жесірін ешқашан жы­латпаған. Елімізде бүгінгі күні бұл мә­се­лені оңтайлы шешу үшін барынша жағ­дай жасалып отыр. Оларды жан-жақты қолдайтын заң да бар, қаржы да аямай бөлінуде. Жетімдер үйін аралап жүріп, бұған көзіміз әбден жетті. Бірақ, қамкөңіл жандардың мәселесі толық шешілді деп айтуға болмайды», дейді депутат. Сонымен қатар, ол: «Халықты жұ­­мыс­­пен қамту туралы» Заңның 27-ба­бын­­да кәмелеттік жасқа толғанға дейін ата-анасынан айырылған немесе ата-аналарының қамқорлығынсыз қал­­­ған азаматтарды жұмысқа орнал­ас­­тыру үшін квоталар белгілеу қара­с­­тырылған. Осыған байланысты об­лыс­­тардағы білім басқармалары мен жұ­мыспен қамту орталықтары еңбек на­рығын сараптап, жетім және ата-ана қам­қорлығынан айырылған жастарды жұ­мыспен қамтуға жыл сайынғы квота белгілеуі талап етілуі керек», дейді. Депутат Ирина Смирнова Үкіметке жолдаған өз сауалында осы мәселені толықтырып, ондағы проблемалардың жаңа қырларын ашып, Үкімет назарын көптеген деректерге аударады. Соның ішінде қазір елімізде жетім және ата-ананың қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған 106 мемлекеттік ұйым бар екенін, онда 6436 бала тәрбиеленіп жатқанын жеткізе келіп, депутат 2015 жылы осы үйлерге 10 млрд 220 млн теңге, яғни әрбір бала үшін жылына 1 млн 500 мың теңге берілгенін айтады. Сондай-ақ, ол осы үйлердің кейбіреуінде балалардың құқы мен бостандығына қарсы зорлық-зомбылық әрекеттері жасалғанын бірнеше мысалдармен көлденең тартады. «Осындай жағдайларға жол бермес үшін БҒМ, Бас прокуратура балалар үйлері мен интернаттарға барып, тәрбиеленушілердің құқықтарының бұзылмауын жүйелі түрде қадағалап отыруы керек. Олар тәртіп бұзушылықтарды ғана емес, балалардың киімдері мен тамақтарының, жатын орындарының талапқа сай екендігін бақылаулары керек. Ал Денсаулық сақтау министрлігі олардың денсаулықтарын жүйелі түрде қадағалағандары жөн», дейді депутат. Сонымен қатар, депутат патронаттық отбасыларына төленетін ақылардың төмендігіне Үкімет басшысының назарын аударады. «Егер балалар үйіндегі әрбір бала үшін айына шамамен 150 мың теңге бөлінетін болса, патронаттық отбасындағы әрбір бала үшін 20 мың теңге ғана қарастырылған. Бұл мәселені толық шешпейді, егер патронаттық от­ба­сындағы балалар үшін тиісті ақша тө­ленетін болса, біздегі балалар үй­ле­рі жабылған да болар еді», дейді И.Смирнова. Осындай өзекті мәселелерді көтеру арқылы депутаттар өздерінің қоғамға, мемлекетке пайдалы екендіктерін көр­сетіп отыр. Үкімет олардың са­уалдарын міндетті түрде қарап, жауап береді. Бірақ жалтарма жауап болмай, нақты істер тындырылса, еліміздің еңсесі көтеріле түсер еді. Жақсыбай САМРАТ, «Егемен Қазақстан»